Katedra Wniebowzięcia Matki Boskiej w Hildesheim – kościół katedralny w Hildesheim w Dolnej Saksonii w środkowych Niemczech. Jedna z najznamienitszych budowli w stylu romańskim w Niemczech; odbudowana po ogromnych zniszczeniach wojennych w latach 1950-1960; wpisana na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO w 1985.
Plan katedry Wnętrze katedry Katedra Wniebowzięcia Matki
Boskiej w Hildesheim – kościół katedralny w Hildesheim w Dolnej
Saksonii w środkowych Niemczech. Jedna z
najznamienitszych budowli w stylu romańskim w Niemczech;
odbudowana po ogromnych zniszczeniach wojennych w latach 1950-1960;
wpisana na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO w 1985.
Historia
Budowa
Kamień węgielny pod budowę katedry w Hildesheim położył w 852
biskup Altfrid. Trójnawowa bazylika krzyżowa z transeptem została
poświęcona w 872. Spłonęła w wielkim pożarze, odbudowana w 1046
przez biskupa Hazilo. Z niewielkimi przebudowaniami w XI-XIV w.
oraz barokizacją wnętrza,
przetrwała do II wojny światowej.
Zniszczenia
wojenne
W czasie nalotów II wojny światowej katedra została praktycznie
zrównana z ziemią. Odbudowa trwała 10 lat (1950-60) i ograniczyła
się do stylu wczesnoromańskiego<ref>Odbudowa nie uwzględniła
barokizacji</ref>.
Wyposażenie wnętrza
Katedra słynie ze świetnie zachowanych obiektów z brązu z czasów
biskupa Bernwarda (993-1022):
-
Drzwi Bernwarda (niem. Bernwardstür) (1015) –
dwudrzwiowe wrota z brązu (wys.4,72 m), pierwotnie wykonane dla
kościoła św. Michała; przeniesione do zachodniego portalu katedry.
Na lewym skrzydle przedstawione są sceny ze Starego Testamentu,
m.in. opowieść o Adamie i Ewie a na prawym nowotestamentowe sceny z
życia Chrystusa.
-
Kolumna Chrystusa (niem. Christussäule) (1020)-
odlana z brązu na wzór kolumn tryumfalnych stawianych przez cesarzy
w Rzymie<ref>Patrz:
Kolumna
Trajana, Kolumna
Marka Aureliusza, Kolumna
Fokasa</ref>, przedstawia 24 sceny z życia Chrystusa od
chrztu w Jordanie po
wjazd do Jerozolimy. Kolumna
stała w chórze wschodnim kościoła św. Michała aż do XVIII w., kiedy
to mieszkańcy miasta przenieśli ją na dziedziniec katedry, by
ratować ją przed przetopieniem. Z początkiem XIX w. kolumna stanęła
w południowym transepcie katedry.
-
Świecznik Hezilo (niem. Heziloleuchter)
(ok.1065)- romański świecznik kolisty (średnica: ok. 6m), służył za
wzór świeczników w katedrze w
Akwizgranie i Großcomburg. Symbolizuje wizję niebiańskiego
miasta Jeruzalem.
-
Chrzcielnica Wilbernusa: późnoromańska chrzcielnica z
brązu (1225)- wsparta na barkach czterech klęczących postaci
symbolizujących rajskie rzeki: Eufrat, Tygrys, Phison (Ganges) i
Gion (Nil). Po bokach chrzcielnicy umieszczono cztery reliefy
przedstawiające chrzest Chrystusa w Jordanie, przejście przez
Morze Czerwone,
transport Arki Przymierza przez Jordan oraz scenę wotywną ukazującą
fundatora Wilbernusa u stóp Matki Boskiej. Przykrywę chrzcielnicy
zdobią również cztery sceny: Chrystusa i grzesznicy żałującej za
grzechy, rzezi niewiniątek, siedem uczynków miłosiernych oraz
zakwitnięcie laski Aarona.
Inne obiekty:
- Ołtarz główny: relikwiarz św. Epifaniusza z Pawii, patrona
katedry (pierwsza poł. XII w.)
- Prawy filar przed ołtarzem głównym: Madonna z kałamarzem (niem.
Tintenfassmadonna) (ok. 1430)- drewniana figura Madonny z
Dzieciątkiem (ok. 180 cm), wygięta w charakterystyczną dla gotyku
literę s. Madonna prawą ręką podtrzymuje kałamarz, a nagi Jezus
trzyma w rękach pióro. Motyw piszącego Jezusa jest bardzo rzadki w
sztuce sakralnej.
- Krypta: relikwiarz św. Godeharda z Hildesheim
-
Plik:Hildesheim Dom Taufe
01.jpg
Późnoromańska chrzcielnica, 1225 r.
-
Plik:Hildesheim-Dom-Bernwardstuer 01+.JPG
-
Plik:Hildesheim-Christussaeule-Hildesia.jpg
-
Plik:Hildesheim Dom
Radleuchter.jpg
Świecznik biskupa Hezilo, ok. 1065
Muzeum
diecezjalne
W muzeum diecezjalnym znajdują się drugie pod względem znaczenia
zbiory sztuki sakralnej w Niemczech, obejmujące obiekty ze skarbca
katedralnego (niem. Domschatz) wpisane w 1985 na listę
dziedzictwa kulturowego UNESCO.
- krzyż św. Bernwarda (niem. Bernwardskreuz) (ok.1150)-
długo wierzono, że krzyż został wykonany przez samego św.
Bernwarda, co jest jednak mało prawdopodobne. Krzyż ma ok. 50 cm
wysokości, jest wykonany ze złota i bogato zdobiony kamieniami
szlachetnymi. Pośrodku znajduje się miniaturowy relikwiarz,
zawierający fragmenty drewna z krzyża Chrystusa. Relikwie Św.
Krzyża odnalazła w Jerozolimie i przywiozła do Europy matka cesarza
Konstantyna, święta
Helena.
- Złota Madonna (przed 1022)- drewniana rzeźba madonny pokryta
złotą folią
- ewangeliarz św. Bernwarda (ok. 1000)- bogato zdobiona księga
liturgiczna
- srebrne świeczniki św. Bernwarda (przed 1022)
- ornat św. Bernwarda (ok. 1000)
- relikwiarz NMP (początek IX w.)
- trzy krucyfiksy w kształcie tarczy (niem.
Scheibenkreuz)
- kielich św. Bernwarda (XVw.)
Tysiącletni krzew
różany
Tysiącletni krzew dzikiej róży (niem. Tausendjährige
Rosenstock) Przy budynku kościoła od strony apsydy rośnie tzw.
tysiącletni krzew różany (niem. Tausendjährige Rosenstock).
Jego dokładny wiek nie jest znany. Jest to krzew dzikiej róży,
która może przetrwać wiele lat, o ile jej korzenie pozostają nie
naruszone. Dokumenty historyczne poświadczają, że róża rośnie w tym
miejscu od ok. 400 lat.
Wedle legendy róża rośnie tu przynajmniej od 815 kiedy to cesarz
Ludwik I Pobożny, jeden z synów Karola Wielkiego, zgubił się w
lesie w trakcie polowania i kazał odprawić mszę w intencji
odnalezienia drogi. Było to w pobliżu Hildwins Heim (domu chłopa
Hildwina). Relikwiarz maryjny z kaplicy królewskiej zawieszono na
czas mszy na gałązce dzikiej róży. Po mszy jednak nie dawał się
zdjąć, co cesarz odczytał jako znak, że właśnie w tym miejscu, a
nie jak planowano wcześniej w Elze, ma powstać nowe biskupstwo
poświęcone Marii, której symbolem jest róża.
W czasie II wojny światowej róża została zniszczona wraz z
katedrą. Pomimo zwęglonych łodyg, zaczęła odrastać i zakwitła,
stając się symbolem miasta Hildesheim.
Róża z Hildesheim uważana jest za najstarszą żywą różę na
świecie.
Przypisy
Bibliografia
- Bernhard Gallistl: Der Dom zu Hildesheim und sein
Weltkulturerbe, Bernwardstür und Christussäule. Hildesheim:
Bernward Mediengesellschaft mbH, 2000. ISBN
3-89366-500-5.
(niem.)
- Ulrich Knopp (Wyd.): Der Hildesheimer Dom - Zerstörung und
Wiederaufbau. Petersberg: Michael Imhof Verlag, 1999. ISBN
3-932526-48-1.
(niem.)
- Ulrich Knopp (Wyd.): EGO SUM HILDENSEMENSIS - Bischof,
Domkapitel und Dom in Hildesheim 815 bis 1810. Petersberg:
Michael Imhof Verlag, 2000. ISBN 3-932526-74-0.
(niem.)
- Karl Bernhard Kruse (Wyd.): Der Hildesheimer Dom - Von der
Kaiserkapelle und den Karolingischen Kathedralkirchen bis zur
Zerstörung 1945 (Grabungen und Bauuntersuchungen auf dem Domhügel
1988 bis 1999). Hannover: Verlag Hahnsche Buchhandlung, 2000.
ISBN 3-7752-5644-X.
(niem.)
Zobacz
też
Linki
zewnętrzne
link=commons:Cathedral of Hildesheim
Obiekty z listy Światowego
Dziedzictwa UNESCO w Niemczech
|
border |
Kulturowe |
Katedra w
Akwizgranie • Katedra w
Spirze • Pałac
arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji •
Kościół pielgrzymkowy w Wies •
Pałace Augustusburg i Falkenlust w Brühl • Katedra
NMP, skarbiec i
Kościół św. Michała w Hildesheim • Zabytki rzymskie ( Porta Nigra,
most
rzymski, Termy Cesarskie, amfiteatr rzymski, Barbarathermen,
Bazylika
Konstantyna), kolumna w Igel,
Katedra
św. Piotra i
Kościół Najświętszej Marii Panny w Trewirze • Lubeka
miasto hanzeatyckie • Pałace i zespoły parkowe w Poczdamie i
Berlinie •
Opactwo i klasztor Altenmünster w Lorsch • Kopalnie w
Rammelsberg oraz zespół zabytkowy w
Goslar • Bamberg – miasto i
katedra św.
Piotra i Jerzego • Cysterski
zespół klasztorny w Maulbronn • Kolegiata, zamek i Stare Miasto w
Quedlinburgu • Huta
żelaza w Völklingen •
Katedra w Kolonii • Budynki Bauhausu w Dessau-Roßlau i Weimarze
• Zabytki upamiętniające pobyt Lutra w Eisleben i Wittenberdze •
Klasycystyczny Weimar •
Wyspa
Muzeów w Berlinie • Zamek Wartburg
koło Eisenach • Ogrody
Dessau-Wörlitz • Wyspa
klasztorna Reichenau na Jeziorze Bodeńskim • Kompleks
przemysłowy kopalni Zollverein w Essen • Krajobraz kulturowy
"Oberes Mittelrheintal" (Górna Dolina Środkowego Renu) • Stare
Miasta Stralsundu i
Wismaru • Ratusz i
posąg
Rolanda w Bremie • Park
mużakowski w Bad Muskau • Limes Górnogermańsko-Retycki • Stare
miasto w Ratyzbonie wraz z
dzielnicą Stadtamhof • Modernistyczne zespoły mieszkaniowe
Berlina
|
border |
Przyrodnicze |
|
|
Kategoria:Hildesheim Kategoria:Obiekty z listy dziedzictwa
UNESCO w Niemczech Hildesheim-Katedra w Hildesheim
ca:Catedral de Santa Maria de Hildesheim de:Hildesheimer Dom
en:St. Mary's Cathedral, Hildesheim es:Catedral de Santa María de
Hildesheim fr:Cathédrale d'Hildesheim hr:Katedrala u Hildesheimu
it:Cattedrale di Hildesheim hu:Hildesheimi Szent Mária-katedrális
nl:Dom van Hildesheim no:Hildesheimerdomen pt:Catedral de Santa
Maria fi:Hildesheimin tuomiokirkko sv:Hildesheims domkyrka vi:Nhà
thờ chính tòa Hildesheim zh:希尔德斯海姆教堂