Kanczendzonga

Położony jest we wschodniej części Himalajów, na granicy Indii (Sikkimu) i Nepalu. Szczyt IX na mapach Indyjskiej Służby Topograficznej. Zbudowany ze skał metamorficznych i magmowych. Tworzy kilkuwierzchołkowy masyw, rozczłonkowany dolinami, którymi w różne strony spływają lodowce.

0934_Kanchenjunga — kogo59 @ Flickr

Masyw Kanczendzongi jest bardzo rozbudowany, a w bliskim jego sąsiedztwie wznoszą się dwa słynne z piękna szczyty – Jannu (7710 m) i Siniolchu (6887 m). W kopule szczytowej Kanczendzongi wyodrębnić można poza głównym szczytem jeszcze cztery wzniesienia:

0962_WedgePeak — kogo59 @ Flickr

Nazwa szczytu

Nazwa szczytu jest bardzo skomplikowana i Anglicy wprowadzili do swojej literatury alpinistycznej transliterację Kangchenjunga. Stosowana jest ona w krajach, w których angielski jest językiem urzędowym. Nazwa składa się z czterech słów tybetańskich: kang – śnieg, chen – wielki, dzod – skarbnica, nga – pięć. Stosownie do właściwości składni tybetańskiej znaczy to: Pięć Skarbnic Wielkiego Śniegu. Brzmi to po polsku niezbyt zręcznie, lecz trudno utworzyć lepsze tłumaczenie. Nie jest pewne, czym owe skarbnice mogą być – ludność lokalna mówi o pięciu wierzchołkach masywu, pięciu lodowcach, lecz także o tradycyjnych pięciu skarbach regionu – soli, srebrze i złocie, turkusach, świętych księgach oraz ziarnie. Wierzchołek góry jest uważany za święty. Pierwsi zdobywcy uszanowali wolę tutejszych mieszkańców i zatrzymali się kilka metrów przed szczytem.

W języku polskim stosowane są różne pisownie nazwy szczytu. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych uznaje za prawidłowe nazwy Kanczendzanga i Kanczendzonga. Polski Klub Górski proponował spolszczenie Kangczendzonga, w wielu publikacjach używa się angielskiej nazwy Kangchenjunga. Janusz Kurczab w cyklu Polskie Himalaje używa nazwy Kangchendzönga z diakrytycznym znakiem ö (wymawianym jak w języku niemieckim) jako wersji najbardziej zbliżonej do oryginalnej wymowy. Wersję tę wprowadził znawca himalaizmu, Günter Oskar Dyhrenfurth.

0961_TentPeak_NepalPeak — kogo59 @ Flickr

Historia podboju

• W 1848 rekonesans przeprowadza brytyjski botanik Joseph D. Hooker. Hooker tworzy pierwsze szkice szczytu i wchodzi na wysokość około 5800 m n.p.m. W 1852 Great British Trigonometric Survey ogłasza, że Kanczendzonga nie jest, jak dotąd uważano, najwyższym, lecz trzecim pod względem wysokości szczytem na Ziemi. W latach 1883-1884 Rinsing Namgyal obchodzi wokół masyw Kanczendzongi, osiąga przy tym wysokość 5800 m. Douglas W. Freshfield i Vittorio Sella z towarzyszami w 1899 obchodzą masyw dookoła, powstaje pierwsza mapa regionu.

• W 1905 grupa wspinaczy Aleister E. Crowley, Alexis A. Pache, Charles A. Reymond, R. de Roghi, dr Jacot-Guillarmod wraz z tragarzami osiągnął wysokość około 6500 m n.p.m. Podczas zejścia zginęło trzech tragarzy i A. Pache.
• 1929 – podczas próby wejścia na szczyt zaginął Amerykanin Edgar. F. Farmer,
• 1929 – wyprawa niemiecka – szef: Paul Bauer, osiągnięto 7400 m n.p.m.,
• 1930 – wyprawa międzynarodowa – szef: Günter O. Dyhrenfurth (Szwajcaria), zdobyto pobliski Jongsang Peak – 7483 m n.p.m., zrezygnowano z prób wyjścia na Kanczendzongę,
• 1931 – wyprawa niemiecka – szef: Paul Bauer, osiągnięto 7700 m n.p.m.,
• 1955 – wyprawa brytyjska, szef: Charles Evans, uczestnicy – George Band, Joe Brown, Norman Hardie, John Jackson, Tom McKinnon, Neil Mather, Tony Streather, John Clegg (lekarz), Dawa Tenzing i Szerpowie. Szczyt zdobyty 25 maja przez George'a Banda i Joe Browna.
• styczeń 1986 – wyprawa polska – kierownik wyprawy Andrzej Machnik, uczestnicy: Piotr Bednarczyk, Andrzej Czok, Grzegorz Figiel, Artur Hajzer, Zdzisław Kiszela, Julian Kubowicz, Jerzy Kukuczka, Krzysztof Pankiewicz, Przemysław Piasecki, Bogusław Probulski, Zbigniew Terlikowski, Krzysztof Wielicki, Ludwik Wilczyński, Robert Janik (lekarz), Marc Pattern (USA), Jose L. Pauletto (Brazylia), Michael Skorupski (Wielka Brytania). Pierwsze wejście zimowe – Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki. Podczas wyprawy zginął Andrzej Czok.

Zdobywcy

Pierwsze wejście:

• 25 maja 1955 – George Band, Joe Brown (Wielka Brytania),
• 26 maja 1955 – Norman Hardie, Tony Streather (Wielka Brytania),
• 1983 – Pierre Beghin – pierwsze wejście solowe,

Polskie wejścia:

• 1978 – wyprawa polska kierowana przez Piotra Młoteckiego: Eugeniusz Chrobak, Wojciech Wróż – pierwsze wejście na Kanczendzongę Południową
• 1978 – wyprawa polska kierowana przez Piotra Młoteckiego: Wojciech Brański, Zygmunt Andrzej Heinrich, Kazimierz Olech – pierwsze wejście na Kanczendzongę Środkową
• 11 stycznia 1986 – pierwsze wejście zimowe: Jerzy Kukuczka, Krzysztof Wielicki
• 1992 – na wysokości 8250 m n.p.m. zaginęła Wanda Rutkiewicz – jedna z najwybitniejszych himalaistek świata
• 2001 – Piotr Pustelnik.

Kanczendzonga jest górą trudną, po Annapurnie i Lhotse zanotowano tu najmniej wejść spośród ośmiotysięczników – do końca 2000 udokumentowano 162 wejścia, śmierć poniosło 39 wspinaczy.

0958_TentPeak_NepalPeak — kogo59 @ Flickr

Шаблон:Przypisy

Zobacz też

• Obszar Chroniony Kanczendzonga

0937_WedgePeak — kogo59 @ Flickr

0936_WedgePeak — kogo59 @ Flickr

0931_TentPeak_NepalPeak — kogo59 @ Flickr

0980_TentPeak_NepalPeak — kogo59 @ Flickr

0870_Twins — kogo59 @ Flickr

0875_NepalPeak — kogo59 @ Flickr

0900_unbekannt — kogo59 @ Flickr

0925_Twins_Kanchenjunga — kogo59 @ Flickr

0926_Wedge_Peak — kogo59 @ Flickr

0901_Wedge_Peak — kogo59 @ Flickr