Kapadocja – kraina historyczna w Tureckiej Anatolii, znana przede wszystkim z charakterystycznych form tufowych tworzących księżycowy krajobraz oraz z domów i kościołów wykutych w tufowych skałach. Kapadocja była aż do średniowiecza silnym ośrodkiem chrześcijaństwa oraz miejscem narodzin idei życia klasztornego.
Najwcześniejsze wzmianki o Kapadocji pochodza z drugiej połowy VI wieku pne, gdzie jest wymieniana jako posiadłość (staroperski dahyu-) dwóch wczesnych Achemenidzkich królów Persji, Dariusza Wielkiego i Kserksesa. Na tej liście teren jest nazywany w staroperskim Katpatuka z całą pewnością wyrazem pochodzenia obcego będącym zbitkiem dwóch słów. Dwie inne wersje językowe tej inskrypcji, elamicka i akadyjska zawieraja prostszą nazwę tej prowincji czyli katpa słowo oznaczające stronę i wodza przodków w elamickim czyli Tuka.
Herodot pisał jakoby nazwa Kapadocjanie została przejęta od Persów, podczas gdy wcześniej na określenie ludów zamieszkujących te tereny używano greckiego słowa Leucosyri w polskim tłumaczeniu oznaczającego Syryjczyków bądź Białych Syryjczyków. Jednym z plemion kapadockich o jakich wspominał Herodot razem z Józefem Flawiuszem byli Mescheńczycy wywodzący swój rodowód od Mosocha, syna Jafeta.
Józef Flawiusz w Antiquitates Judaicae |
A Mescheńczycy, wywodzący się od Mosocha,
obecnie zwą się Kapadocejczykami, ale istnieje wyraźny ślad ich dawnego miana: jeszcze dziś jest u nich miasto Mazaka, którego nazwa ludziom wnikliwym jasno wykazuje, że tak właśnie zwał się niegdyś cały ten lud. |
Nazwa tych terenów jest też wspominana w Biblii w Dziejach Apostolskich gdzie Kapadocjanie są wymieniani jako jedne z pierwszych ludów które usłyszały o dobrej nowinie z ust Galilejczyków we własnym języku w dniu zesłania Ducha Świętego niedługo po zmartwychwstaniu Jezusa. Utwór Flawiusza i wykopaliska potwierdza jakoby na terenie Kapadocji tego okresu były wspólnoty żydowskie.
W czasach imperium Perskiego zdobywcy podzielili Kapadocję na dwie odrebne satrapie z czego jedna dalej zwana kapadocją obejmowała tereny leżace centralnie wewnątrz kraju i dalej nazywana starą nazwą, czasem z przedrostkiem wielka przez starożytnych greckich geografów, podczas gdy drugą nazwano Pontus. Podział nastąpił przed czasami Ksenofonta ponieważ wędrowali już przez Pontus. Po upadku imperium perskiego obie prowincje kontynuowały samodzielną politykę, wiec w dalszym artykule tereny Pontusu zostaną pominięte.
Królestwo Kapadocji istniało jako niezależne państwo jeszcze w czasach Strabona z tym że nazwa obszaru została zmieniona na Cylicję po tym jak założono nową stolicę prowincji Mazacę. Tylko dwa miasta tego królestwa są wymieniane przez Strabona czyli Cezarea i Tyana położona niedaleko od stóp gór Taurus.