Kaplica Brancaccich – kaplica wzniesiona przy kościele Santa Maria del Carmine we Florencji, dekorowana zespołem wczesnorenesansowych malowideł autorstwa Masolina, Masaccia i Filippina Lippiego.
Kaplica powstała w 1422 roku za sprawą Felice Brancacci,
bogatego kupca. W 1423 lub 1424 roku rozpoczęto prace przy
dekorowaniu jej freskami. Kwestia ich autorstwa jest po części
niepewna. Prawdopodobnie najpierw pracował Masolino, który zdążył
wykonać malowidła na sklepieniu, scenę kuszenia Adama przez Ewę i
scenę uzdrowienia chromego i wskrzeszenia Tabity. Gdy w 1425 roku
Masolino wyjechał, zastąpił go Masaccio; być może jednak przez
pewien czas obaj artyści pracowali razem. Tym samym odrzuca się
przekaz Vasariego, według którego Masaccio przejął pracę Masolina
po jego śmierci. Nie było to bowiem możliwe, gdyż to Masolino
przeżył Masaccia, a nie na odwrót. Do 1428 roku freski wykonywał
sam Masaccio, a po jego wyjeździe do Rzymu w pracach nastąpiła
przerwa. Dokończył je Filippino Lippi w latach 1481-85.
Freski pokrywają trzy ściany kaplicy, a składają się z 12 scen
ułożonych w dwóch pasach. Ich tematem jest życie św. Piotra, w
którym objawiły się dzieje zbawienia. Piotr był bowiem pierwszym
papieżem, łącznikiem między ludźmi a Zbawicielem. Przedstawione
sceny to:
-
Kuszenie Adama przez Ewę (Masolino). Scenę tę przypisuje
się temu właśnie malarzowi na podstawie jej cech stylowych:
miękkości, wyrafinowania, elegancji, wydłużenia sylwetek i braku
dramatyzmu (ten ostatni widoczny jest natomiast u Masaccia,
zwłaszcza w scenie wygnania z raju).
-
Wygnanie z raju (Masaccio).
-
Grosz czynszowy (Masaccio). Scena została oparta na
opisie z Ewangelii wg św. Mateusza. W centrum ukazuje celnika
żądającego opłaty na świątynię. Jezus gestem ręki nakazuje Piotrowi
złowienie ryby, w której pysku znajdzie monetę. Z lewej malarz
przedstawił scenę połowu, z prawej – oddanie pieniądza
celnikowi.
-
Uzdrowienie chromego i wskrzeszenie Tabity (Masolino).
Scena łączy dwa niezależne do siebie wydarzenia z Dziejów
Apostolskich. Wskrzeszenie Tabity rozgrywa się w domu ukazanym bez
przedniej ściany; uzdrowienie ma miejsce przed budynkiem, na placu.
Fresk łączy cechy gotyckie: miękki modelunek, wytworne stroje i
postawy oraz renesansowe, jak perspektywa i realizm szczegółu.
-
Kazanie św. Piotra (Masaccio).
-
Chrzest nawróconych (Masaccio).
-
Uzdrowienie (Masaccio).
-
Jałmużna i śmierć Ananiasza (Masaccio).
-
Przywrócenie do życia zmarłego syna gubernatora
Antiochii (Masaccio i Filippino Lippi).
-
Św. Paweł odwiedza św. Piotra w więzieniu (Filippino
Lippi).
-
Uwolnienie św. Piotra z więzienia (Filippino
Lippi).
-
Dysputa św. Piotra z Szymonem i ukrzyżowanie (Filippino
Lippi).
Bibliografia
- Bochnak Adam, Historia sztuki nowożytnej, t.I,
Warszawa-Kraków: PWN, 1985.
-
Renesans w sztuce włoskiej, red. R. Toman, 2007.
- Waźbiński Zygmunt, Malarstwo quattrocenta, Warszawa:
Wyd. Artystyczne i Filmowe, 1972.
Linki
zewnętrzne
Шаблон:Commons