Bazylika Archikatedralna pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny zwana Katedrą Łacińską – jeden z najstarszych kościołów Lwowa, znajdujący się przy południowo-wschodnim narożniku lwowskiego rynku. Trójnawowy gmach w stylu gotyckim o długości 67 m i szerokości 23 m zbudowany na przełomie XIV i XV w. według planów architekta miejskiego Piotra Stechera. Siedziba lwowskich arcybiskupów obrządku łacińskiego.
.]] Budowę świątyni rozpoczęto za czasów króla Kazimierza Wielkiego w 1370. Prezbiterium zasklepiono w 1404, nawę w 1474. Kościół został poświęcony w 1405 przez biskupa przemyskiego Macieja Janinę - początkowo nie miał rangi katedry, stał się nią dopiero w 1412, kiedy Lwów stał się siedzibą biskupią. Po wielkim pożarze Lwowa w 1527 runęło sklepienie katedry. 1 kwietnia 1656 w tej katedrze, przed cudownym obrazem Matki Boskiej Łaskawej złożył śluby lwowskie król Jan Kazimierz. W latach 1765-1772 za rządów arcybiskupa Wacława Sierakowskiego dokonano gruntownej restauracji katedry, usuwając wiele starych gotyckich i renesansowych grobowców, epitafiów i ołtarzy, otynkowano ściany i filary gotyckie, nadając świątyni charakter późnobarokowy z domieszką rokoka. Z lat 1771-1775 pochodzą obrazy o tematyce maryjnej pokrywające ściany i sklepienia naw (pędzla Stanisława Stroińskiego). W 1777 jedna z dwóch wież (o wys. 65 m) otrzymała rokokowy hełm. Pseudogotyckie organy wykonane w lwowskiej fabryce Ducheńskich pochodzą z 1819. W końcu XIX w. dokonano odnowienia prezbiterium w stylu gotyckim według projektów Juliana Zachariewicza. U schyłku XIX w. wykonano witraże (w części wg projektu Józefa Mehoffera). Z 1899 roku pochodzą organy wykonane przez Jana Śliwińskiego (trzy lata wcześniej organmistrz ten wykonał też małe organy w prezbiterium).W 1910 katedra otrzymała od papieża Piusa X tytuł Bazyliki mniejszej. W 1917 miedziany dach katedry wykonany z blachy miedzianej zarekwirowali Austriacy, pozostawiając go jedynie na wieży. Po drugiej wojnie światowej z katedry zostali usunięci arcybiskupi lwowscy - powrócili tutaj dopiero w 1991.
W latach 1999-2000 z okazji wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II wnętrze katedry zostało poddane gruntownej restauracji przez polskich i ukraińskich konserwatorów zabytków. Przeprowadzono wówczas renowację prezbiterium, wielkiego ołtarza, zakrystii oraz kaplicy św. Józefa.
Wielki ołtarz w stylu barokowym został wzniesiony w roku 1766. Zdobią go marmurowe kolumny oraz cztery rokokowe posągi dłuta Macieja Polejowskiego przedstawiające świętych Augustyna, Grzegorza Ambrożego, Hieronima. W ołtarzu znajduje się kopia niewielkiego, słynącego cudami obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zwanej Łaskawą lub Domagaliczowską. Po stronie lewej znajduje się neogotycka loża zwana "królewską".
W 1765 roku w głównym ołtarzu umieszczono obraz Matki Boskiej Łaskawej - "Ślicznej Gwiazdy miasta Lwowa", zwanej Domagaliczowską. Namalowany w 1598 roku temperą na deseczkach sosnowych o grubości 1cm, o wymiarach 61,2x43,7cm przez mieszczanina lwowskiego Józefa Szolc-Wolfowicza jako epitafium dla zmarłej wnuczki Katarzyny Domagaliczówny, został zawieszony na ścianie prezbiterium od strony cmentarza katedralnego. Nazwany był też obrazem Matki Bożej "Murkowej". W roku 1776 obraz został oficjalnie uznany przez Kościół za cudowny. Po II wojnie światowej, podczas expatriacji lwowskiej kurii metropolitalnej ze Lwowa do Lubaczowa w kwietniu 1946, obraz został przewieziony do powojennych granic Polski. Obecnie przechowywany jest w skarbcu katedry wawelskiej.
Dookoła katedry biegnie szereg kaplic zbudowanych w XVI, XVII i XVIII w.: .]]
Wszystkie witraże wykonano w końcu XIX w. według konkursowych projektów znanych artystów.
.]] Na absydzie katedry wiszą na łańcuchach dwie kule kamienne z czasów oblężenia Lwowa w 1672. Jest tu też portret Wojciecha Domagalicza, fundatora kaplicy, jaka stała w tym miejscu do połowy XVII w. Na tej samej przyporze czerwony, nieotynkowany mur wskazuje miejsce, które 5 marca 1919 wyrwał pocisk ukraiński podczas walk o Lwów. Na zewnętrznej ścianie katedry wmurowane są dwie tablice pamiątkowe: jedna poświęcona Tadeuszowi Kościuszce w 100-lecie jego śmierci, zaś druga – papieżowi Janowi Pawłowi II, który odwiedził Lwów w 2001. Ta druga tablica znajduje się w miejscu, gdzie hitlerowcy usunęli podczas okupacji niemieckiej Lwowa tablicę poświęconą Viktorii Grunwaldzkiej zawieszonej w 500 rocznicę bitwy, w 1915.
Wewnątrz katedry znajduje się szereg pamiątkowych tablic i epitafiów związanych z wybitnymi postaciami polskiej i lwowskiej historii, w tym tablica Profesorów Lwowskich zamordowanych w lipcu 1941, tablica poświęcona Włodzimierzowi Dzieduszyckiemu – założycielowi Muzeum Przyrodniczego a także tablica poświęcona twórcom polskiego harcerstwa Oldze i Andrzejowi Małkowskim, którzy w 1908 we Lwowie założyli pierwszą na ziemiach polskich drużynę harcerską, z szeregów której wywodziło się wiele Orląt Lwowskich.
Do prezbiterium przytykają dwie zakrystie, niegdyś gotyckie. Obok katedry, od strony ulicy Halickiej wznosi się jedyna z pozostawionych kaplic grobowych dawnego cmentarza, manierystyczna Kaplica Boimów, zbudowana w 1609 przez pochodzącego z Węgier bogatego kupca lwowskiego Jerzego Boima. Cała fasada, kopuła i ściany wnętrza tej kaplicy są pokryte rzeźbami figuralnymi i ornamentowymi z piaskowca.
W katedrze znajdują się relikwie świętych: arcybiskupa Józefa Bilczewskiego i księdza Zygmunta Gorazdowskiego, których beatyfikował Jan Paweł II dnia 26 czerwca 2001 roku we Lwowie, a kanonizował Benedykt XVI 23 października 2005 roku w Rzymie. W krypcie kaplicy Pana Jezusa Ukrzyżowanego spoczywają doczesne szczątki ojca Rafała Władysława Kiernickiego.
Dnia 25 czerwca 2001 roku w czasie swojej pielgrzymki na Ukrainę do Kijowa i Lwowa, wizytę w katedrze złożył papież Jan Paweł II. Jest to upamiętnione tablicą znajdującą się przed wejściem katedry.
