Madżdal Jaba (arab. مجدل يابا) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Ramli w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas I wojny izraelsko-arabskiej, po ataku Sił Obronnych Izraela w dniu 12 lipca 1948.
Wioska Madżdal Jaba leżała na granicy wzgórz Samarii i nadmorską równiną Szaron. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 26 632 ha. We wsi mieszkało wówczas 1520 osób.
| własność gruntów | powierzchnia gruntów (hektary) |
|---|---|
| Arabowie | 25 066 |
| Żydzi | 596 |
| publiczne | 970 |
| Razem | 26 632 |
| Rodzaj użytkowanych gruntów | Arabowie (hektary) | Żydzi (hektary) |
|---|---|---|
| uprawy cytrusów | 2 443 | 38 |
| uprawy nawadniane | 110 | 0 |
| uprawy zbóż | 13 348 | 558 |
| nieużytki | 10 076 | 0 |
| zabudowane | 59 | 0 |
Pierwotnie w miejscu tym znajdowało się starożytne miasto Afek, o którym wspominają starożytne egipskie listy proskrypcyjne pochodzące z XIX wieku p.n.e. Według biblijnej tradycji miasto zostało zdobyte przez Jozuego. Miasto Afek było najbardziej wysuniętym izraelskim miastem położonym na granicy ziem filistyńskich. W pobliżu Afek doszło do dwóch bitew z Filistynami. W VII wieku p.n.e. była to obronna twierdza.
Król Herod Wielki przemianował miasto na Antipatris, upamiętniając w ten sposób swojego ojca Antypatra I. Rozwojowi miasta sprzyjało korzystne położenie przy szlaku handlowym prowadzącym z Jafy do Jerozolimy. Miasto zostało zniszczone podczas wojny żydowskiej 66-73 i nie odzyskało swojej wielkości aż do II wieku. W 363 wielkie trzęsienie ziemi zniszczyło Antipatris. W następnych latach istniała tutaj niewielka miejscowość, która miała niewielkie znaczenie. W 1152 krzyżowcy wybudowali tutaj zamek obronny, który nazwali Mirabel. Zamek należał do Baldwina z Ibelinu. W lipcu 1187 wojska Saladyna zdobyły Mirabel, ale nie zniszczyły zamku. W następnych latach Saladyn wykorzystywał zamek do przeprowadzania licznych ataków przeciwko krzyżowcom. Po klęsce w bitwie pod Arsuf w 1191, Saladyn nakazał rozebranie murów obronnych zamku Mirabel. W następnych latach istniała tutaj arabska wieś Majdal Jafa, nazywana tak prawdopodobnie od pobliskiego miasta Jafa. W czerwcu 1240 wioska została przyłączona do Królestwa Jerozolimskiego. Gdy w 1266 upadła Jafa, sułtan Bajbars wystawił wojsko do ochrony zamku Mirabel. Jego rola była już jednak nie istotna, i pod koniec XIII wieku został opuszczony.
Pod panowaniem islamskim wioskę nazwano Madżdal Jaba. W 1596 we wsi mieszkało zaledwie osiem muzułmańskich rodzin, które płaciły podatki z upraw pszenicy, jęczmienia, hodowli kóz i uli. W 1888 w wiosce utworzono szkołę podstawową dla chłopców, w której w 1945 uczyło się 147 uczniów. W okresie panowania Brytyjczyków Madżdal Jaba była niewielką wioską. We wsi znajdował się jeden meczet.
<timeline> ImageSize = width:500 height:270 PlotArea = left:50 right:40 top:20 bottom:40 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify Colors = id:gray1 value:gray(0.9) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:1763 ScaleMajor = unit:year increment:250 start:0 gridcolor:gray1 TextData = pos:(250,20) textcolor:black fontsize:S text:Ludność Majdal Jaby PlotData = bar:1922 color:gray1 width:1 from:0 till:726 width:15 text:726 textcolor:red fontsize:8px bar:1931 color:gray1 width:1 from:0 till:966 width:15 text:966 textcolor:red fontsize:8px bar:1945 color:gray1 width:1 from:0 till:1520 width:15 text:1520 textcolor:red fontsize:8px bar:1948 color:gray1 width:1 from:0 till:1763 width:15 text:1763 textcolor:red fontsize:8px </timeline> </center> Decyzją Rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 z 29 listopada 1947, wieś Madżdal Jaba miała znajdować się w państwie arabskim w Palestynie. Na początku I wojny izraelsko-arabskiej w dniu 30 maja 1948 siły żydowskiej organizacji paramilitarnej Irgun zajęły tę wioskę. Jednak już następnego dnia zostali wyparci po ataku sił irackich. W starciu zginęło 12 członków Irgunu. Natomiast po stronie arabskiej ranny w bitwie Hasan Salama zmarł po kilku dniach. Podczas operacji „Betek” w nocy z 11 na 12 lipca wioskę zajęli izraelscy żołnierze. Zmusili oni wszystkich mieszkańców do opuszczenia wioski, a domy wysadzili.
Na gruntach należących do Madżdal Jaba powstała w 1950 roku osada Rosz ha-Ajin, a w 1952 roku kibuc Enat. Palestyński historyk Walid Khalidi, tak opisał pozostałości wioski Madżdal Jaba: „Teren jest pokryty gruzem ze zniszczonych domów, i porośnięty drzewami figowymi oraz kaktusami. Na miejscu zachowała się twierdza z imponującymi grubymi murami. Składa się ona z długiego budynku centralnego, który jest połączony z kilkoma mniejszymi. Oprócz fortu jest także grobowiec al-Sadiqa”.
