Mikasa (jap. 三笠 , みかさ) – japoński okręt – pancernik (przeddrednot).
Zbudowany w Wielkiej Brytanii (stocznia Vickers w Barrow), stanowił ulepszoną wersję angielskiego typu Majestic. Budowa "Mikasy" stała się częścią intensywnych zbrojeń morskich Japonii, związanych z ekspansją na kontynencie azjatyckim. Program rozbudowy floty japońskiej przewidywał budowę 6 pancerników i 6 krążowników pancernych, które musiano zamówić za granicą z powodu dopiero rozwijającego się japońskiego przemysłu stoczniowego. "Mikasa" była ostatnim, a przy tym najnowocześniejszym z zamówionych pancerników. Jego koszt wyniósł 880 000£. Wodowano go 8 listopada 1900, oddano do służby 1 marca 1902. W listopadzie 1902 "Mikasa" stała się okrętem flagowym japońskiej floty.
W tym okresie, "Mikasa" była jednym z najnowocześniejszych i najpotężniejszych pancerników generacji przeddrednotów na świecie. W stosunku do typu Majestic, miała powiększoną wyporność (15 140 ton wobec 14 900), prędkość (18 węzłów wobec 17), wzmocnioną o dwa działa artylerię średnią, a przede wszystkim znacznie odporniejszy pancerz, dzięki zastosowaniu stali pancernej Kruppa zamiast wcześniejszej stali Harveya.
Okręt brał intensywny udział w wojnie rosyjsko-japońskiej 1904-05, jako okręt flagowy admirała Heihachiro Togo – głównodowodzącego japońskiej floty. W pierwszym okresie wojny, okręt uczestniczył w działaniach pod Port Artur. 10 sierpnia 1904 wziął udział w bitwie na Morzu Żółtym z rosyjską flotą, odnosząc niewielkie uszkodzenia (około 20 trafień). Następnie, 27 maja 1905 wziął udział w decydującej bitwie pod Cuszimą, zakończonej całkowitym rozbiciem rosyjskiej II Eskadry Pacyfiku, podczas której również odniósł pewne uszkodzenia (około 30 trafień).
Już po podpisaniu pokoju z Rosją, pancernik zatonął 11 września 1905 w porcie w Sasebo na skutek wybuchu w rufowej komorze amunicyjnej (339 ofiar). W sierpniu 1906 został podniesiony, a następnie wyremontowany i w 1908 przywrócony do służby, lecz szybki rozwój nowych generacji pancerników obniżył jego wartość bojową. 1 września 1921 został przeklasyfikowany na okręt obrony wybrzeża I klasy. 17 września 1921 uszkodził dno na skałach pod Władywostokiem, następnie wyremontowany. 20 września 1923 został wycofany ze służby, a 11 października 1923 uszkodzony w czasie trzęsienia ziemi w Yokosuka.
W listopadzie 1926 został przeznaczony na okręt-muzeum w Yokosuka. Po dewastacji, spowodowanej także okupacją amerykańską po II wojnie światowej, 27 maja 1961 "Mikasa" została odrestaurowana (przy wsparciu USA). Obecnie "Mikasa" zachowany jest jako okręt-muzeum w suchym doku w Yokosuka.
stal cementowana Kruppa
