Matka Ojczyzna (ukr. Батьківщина-Мати, Batkiwszina-Mat', ros. Родина-мать, Rodina-Mat) – monumentalny pomnik stojący w Kijowie na terenie dzielnicy Peczersk. Stanowi część Muzeum historii Ukrainy w II wojnie światowej. Statuę wykonano ze stali nierdzewnej, jej wysokość to 62 m, natomiast wraz z postumentem całość ma wysokość 102 m. Masa rzeźby - 560 ton. Miecz trzymany w prawej ręce rzeźby ma 16 m, waży 9 ton; lewa ręka trzyma tarczę o wymiarach 13x8 m z godłem ZSRR.
Wewnątrz postumentu znajduje się sala pamięci, wyłożona marmurowymi płytami, na których wyryto imiona ponad 11 tysięcy żołnierzy i 200 robotników, którzy otrzymali tytuły Bohatera Związku Radzieckiego i Bohatera Pracy Socjalistycznej. Na wzgórzach wokół muzeum tradycyjnie składa się kwiaty i wieńce
W latach 50. na terenie zajmowanym obecnie przez pomnik planowano wybudowanie pomników Włodzimierza Lenina i Józefa Stalina, każdy o wysokości 200 m. Ostatecznie jednak planów tych nie zrealizowano.
Miejscowa legenda głosi, że w latach 70. projektant rzeźby Jewgienij Wuczeticz odbywał rejs z grupą kijowskich dygnitarzy komunistycznych, którzy postanowili, że wysokie naddnieprzańskie zbocza to doskonałe miejsce do zbudowania pomnika wojennego. Dodatkowo, wysoka budowla miała przyćmiewać położoną nieopodal Ławrę Peczerską.
Wuczeticz miał już doświadczenie w projektowaniu pomników wojennych: spod jego ręki wyszły projekty m.in. "Matka Ojczyzna Wzywa!" w Wołgogradzie oraz posąg radzieckiego sierżanta niosącego niemiecką dziewczynkę, fragment Pomnika Żołnierzy Radzieckich w Treptower Park w Berlinie. Jednakże projektant zmarł w 1974 r. i projekt został dokończony przez Wasyla Borodaja.
Budowa ruszyła w 1978 r. i trwała do 1981 r. Oficjalnie pomnik odsłonięto 9 maja 1981 r., w Dzień Zwycięstwa. W ceremonii otwarcia brał udział ówczesny przywódca ZSRR, Leonid Breżniew.
Budowa od samego początku wzbudzała kontrowersje. Krytykowano koszt budowy pomnika, jak i wykorzystany do niej materiał (stal nierdzewną), zwłaszcza że koniec lat 70. był początkiem załamywania się radzieckiej gospodarki, które doprowadziło ostatecznie do rozpadu ZSRR w 1991 r. Kierownik budowy Iwan Pietrowicz przyznał, że początkowe szacunki kosztów budowy, określonych na 9 mln rubli, okazały się "zbyt optymistyczne".
Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości, pojawiły się głosy nawołujące do usunięcia pomnika i wykorzystania pozyskanej z niego stali na ważniejsze cele. Kontrowersje wzbudzają też koszty utrzymania pomnika: umieszczony u jego podnóża wieczny płomień, który w czasach ZSRR faktycznie płonął nieprzerwanie, zużywa tak duże ilości gazu ziemnego (do 400 m3), że obecnie zapala się go tylko podczas ważnych uroczystości państwowych. Pojawiały się też pogłoski, że pomnik stoi na niestabilnym gruncie (podobnie jak "Matka Ojczyzna Wzywa!") i grozi zawaleniem, czemu stanowczo przeczą władze Kijowa. Z drugiej strony, część mieszkańców Kijowa widzi rzeźbę jako hołd dla milionów Ukraińców poległych w trakcie II wojny światowej i symbol miasta.
Ciekawostką jest fakt, iż pierwotnie czubek miecza sięgał 108 m, jednakże po 1991 r. został on skrócony o 6 metrów, ponieważ sięgał ponad najwyższy krzyż na Ławrze Peczerskiej.
Pomimo wprowadzenia w 2015 r. ustawy dekomunizacyjnej na Ukrainie, z pomnika nie zniknęło zdelegalizowane przez nią godło ZSRR. Ustawa nie obejmuje bowiem niektórych pomników II wojny światowej, poza tym usunięcie ogromnego symbolu stanowiłoby duże wyzwanie techniczne i finansowe.