Piramida Unisa – piramida władcy starożytnego Egiptu, Unisa, ostatniego z władców V dynastii. Położona jest w nekropoli w Sakkarze.
<hiero><-E34:N35-M17-S29
-></hiero><hiero>F35-Q1-Q1-Q1-O24</hiero>
Nefer-sut-Unis - "Piękne są miejsca Unisa"
Cały kompleks grobowy Unisa składa się (typowo dla tego okresu) ze:
Piramida Unisa jest najmniejszą spośród sakkaryjskich piramid, a nawet wszystkich piramid władców Starego Państwa. Jej pierwotna wysokość wynosiła około 42 - 43 m, długość boku jej kwadratowej podstawy - 57 m, a kąt nachylenia 56°. Współcześnie jej wysokość wynosi tylko ok. 19 - 20 m. Wejście do niej jest w ścianie północnej. Od wejścia schodzi w dół korytarz o długości 14,4 m docierający do komory przechodniej, który następnie biegnie poziomo na odcinku 14,1 m (na tym odcinku 3 zapadnie) i kończy się się przedsionkiem o wymiarach 3,8 m x 3,1 m. Z przedsionka można wyjść w kierunku wschodnim do magazynu, w zachodnim zaś do komory grobowej. Komora grobowa ma wymiary 3,1 m x 7,3 m oraz posiada obłożenie alabastrowe i dwuspadowy strop ozdobiony gwiazdami. Pod tylną ścianą komory grobowej znajduje się czarny, bazaltowy sarkofag. W chwili odkrycia był on pusty. Na zewnątrz piramidy zachowały się fragmenty okładziny z białego wapienia.
Cały zespół grobowy został odnowiony jeszcze w starożytności za czasów Ramzesa II przez księcia Chaemuaseta, syna władcy. Imię Unisa zostało utrwalone wówczas stosowną inskrypcją na zewnątrz piramidy. Obecnie cały kompleks jest mocno zniszczony.
Świątynia grobowa górna znajduje się po wschodniej strony piramidy. Ozdobiona jest reliefami. Składa się z westybulu, otwartego dziedzińca z kolumnami o kapitelach palmowych, poprzecznie przebiegającego korytarza i właściwej świątyni kultu pośmiertnego. Świątynia kultu pośmiertnego obejmuje pomieszczenie z niszami, przedsionek, salę kultu pośmiertnego i magazyny.
Zadaszona rampa ma długość 666 m i łączy świątynię górną z dolną. Ozdobiona jest reliefami, m.in. scenami przedstawiającymi składanie ofiar z egzotycznych zwierząt i scenami z życia rzemieślników. Część z tych reliefów zachowała się do czasów współczesnych.
Niezwykłe znaczenie piramidy Unisa polega na tym, że była pierwszą piramidą, w której umieszczono na ścianach przedsionka i komory grobowej hieroglificzne inskrypcje, zwane obecnie Tekstami Piramid. Odkrywcą ich był Gaston Maspero, który jako pierwszy archeolog wszedł do wnętrza tej piramidy i który w roku 1880 odkrył owe inskrypcje w piramidzie Merenre I, a później, w 1881 r. w piramidach Teti, Unisa, Pepi I i Pepi II. Zwyczaj dekorowania ścian wewnątrz piramid władców, zapoczątkowany przez Unisa, utrzymał się do czasów VIII dynastii.
