Radiostacja gliwicka

Radiostacja gliwicka – drewniana wieża nadawcza położona w województwie śląskim w mieście Gliwice przy ul. Tarnogórskiej. Wysokość 111 m daje jej status najwyższej zbudowanej w całości z drewna konstrukcji na świecie.

Obecnie kompleks wieży i otaczających budynków tworzy Muzeum Historii Radia i Sztuki Mediów – Radiostacja Gliwice. Jest to oddział Muzeum w Gliwicach.

Informacje ogólne

Wieża ma wysokość 110,7 m, ma cztery podesty usytuowane na wysokościach: 40,4, 55,3, 80,0 i 109,7 m, paraboloidalny kształt, rozmiar u podstawy 20 × 20 m i górnej platformy 213 × 213 cm, drabina wiodąca na szczyt ma 365 szczebli. Obiekt wybudowany jest z bali z nieimpregnowanego drewna modrzewiowego, łączonego przy pomocy 16 100 mosiężnych śrub. W konstrukcji nie ma ani jednego stalowego gwoździa. Według aktualnego stanu wiedzy na temat metod konserwacji drewna, żywotność wieży ocenia się jeszcze na około 15–20 lat.

Obecnie powierzchnia pod wieżą została wyrównana, więc dopiero nowe pomiary pozwolą dokładnie określić wysokość konstrukcji. Najwyższy podest jest położony na wysokości około 109,5 m, na nim stoi stół drewniany o wysokości 1,58 m, a wyżej jest jeszcze półmetrowy porcelanowy izolator i grzybek piorunochronu oraz pięciometrowy maszt stalowy, którego jednak nie bierze się pod uwagę.

Radiostacja jest wpisana do rejestru zabytków pod numerem 694/64.

Z wieży przy dobrej widoczności można dostrzec kominy Elektrowni w Dziećmorowicach, Górę Świętej Anny, zachodnie pasma Beskidów, leżące w Sudetach pasmo Jesioniki oraz Tatry.

Historia

Pierwsza radiostacja w Gliwicach powstała w 1925 roku by rozszerzyć zasięg wrocławskiej rozgłośni, Schlesische Funkstunde na wschodnie tereny niemieckiego Śląska, a zwłaszcza na zachodnie ziemie polskie, gdzie miała służyć celom propagandowym. Budynek na użytek radiostacji wzniesiono przy obecnej ul. Radiowej (dziś szpital). Była tam sala koncertowa, studia mikrofonowe, redakcja i obsługa a także nadajnik Telefunken o mocy półtora kilowata, pracujący od 15 listopada 1925 roku na fali 253,4 m. Po trzech latach zastąpiono go nadajnikiem 5-kilowatowym, działającym do końca roku 1935. Nad budynkiem, między dwiema 75-metrowymi wieżami stalowymi zawieszono teową antenę nadawczą. Sporą część programu dziennego wypełniała produkcja własna, ale tańsze było sprowadzanie audycji z Wrocławia, które w latach trzydziestych dominowały.

W celu zwiększenia mocy nadawania na trzyhektarowej działce przy ul. Tarnogórskiej 127–131 wzniesiono nową radiostację nadawczą. Od 22 grudnia 1935 roku pracował tam 8-kilowatowy nadajnik Lorenz na częstotliwości 1231 kHz, co odpowiadało fali o długości 243,7 m. Sygnał emitowała półfalowa antena pionowa, zawieszona wewnątrz zbudowanej w tym celu drewnianej wieży. Przy wieży znajdują się także dwa boczne budynki, tworzące wraz z radiostacją właściwą kompleks w kształcie litery ‘U’. Są to domy mieszkalne, zbudowane dla załogi. Nowa radiostacja nigdy nie miała dwóch wież. Wystarczała jedna, gdyż w środku zawieszono antenę pionową. Gdyby wieża była z żelaza, fale radiowe nie wydostałyby się na zewnątrz (klatka Faradaya).

W latach 1930–1935 zbudowano w Niemczech około 15 ponadstumetrowych drewnianych wież nadawczych. Umożliwiały one zawieszenie średniofalowej anteny pionowej o lepszych niż pozioma walorach emisyjnych. Najwyższa wieża, Sendeturm Mühlacker, miała 190 metrów wysokości; Wrocław miał wieżę 140-metrową. Obecnie w kategorii budowli drewnianych pierwsze miejsce na świecie pod względem wysokości zajmuje 111-metrowa wieża w Gliwicach.

Budulcem są różnej grubości belki modrzewiowe o przekroju prostokątnym, głównie kwadratowym, łączone śrubami i kołkami mosiężnymi (około 16 tysięcy śrub o różnych przekrojach i długościach). Przekrój poziomy wieży w każdym punkcie jest kwadratem, a przekrój pionowy – parabolą drugiego stopnia. Stopy wieży zakotwiczone są do czterech 87-tonowych fundamentów betonowych.

Шаблон:Osobny artykuł 31 sierpnia 1939 roku Niemcy przeprowadzili w radiostacji tak zwaną prowokację gliwicką. W nowej radiostacji nie było studia mikrofonowego, o czym nie wiedzieli zleceniodawcy i wykonawcy prowokacji, dlatego operacja przebiegała z problemami.

Radiostacja działała do około 22 stycznia 1945 roku, kiedy to do miasta zaczęła wkraczać Armia Czerwona, 25 maja obiekt przekazano Polakom. Od 23 października 1945 roku nadawano stąd regularne audycje katowickie. W roku 1950 roku emisję programu katowickiego przejął nadajnik zlokalizowany na terenie dzisiejszego miasta Rudzie Śląskiej, a Gliwice rozpoczęły zagłuszanie rozgłośni zagranicznych (głównie Radia Wolna Europa), kontynuowane do roku 1956.

Po przeniesieniu zagłuszarek do Czechosłowacji w budynku głównym produkowano nadajniki średniofalowe o mocy 30 i 50 kW dla rozgłośni regionalnych w Polsce, a wieża wykorzystywana była do prób emisyjnych (do 1967 roku). W kolejnych latach obiekt służył różnym celom produkcyjnym, zwłaszcza dla telewizji, a w roku 2002 Telekomunikacja Polska SA odprzedała cały kompleks miastu Gliwice.

Stan obecny

W roku 2005 obiekt przejęło Muzeum w Gliwicach, które utworzyło tam swój oddział o nazwie odzwierciedlającej długofalowy program muzealny: Muzeum Historii Radia i Sztuki Mediów. W przyszłości ma być to muzeum multimedialne, a obecnie, po remoncie zachowawczym, służy celom edukacyjnym jako miejsce historyczne, w którym zachowało się sporo oryginalnej aparatury radiowej.

Do zachowanych urządzeń należy panel w głównym budynku ze wzmacniaczami małej częstotliwości, generatorem heterodynowym i innymi urządzeniami małej mocy. Natomiast stopień końcowy, czyli nadajnik mocy Lorenz, został zezłomowany w roku 1963. Zachował się ponadto stół operacyjny z przyrządami pomiarowymi oraz (w piwnicy) kompletna instalacja do chłodzenia wodą lamp nadawczych. Poza tym szafa sterownicza i mniejsze urządzenia w tym odłączniki wysokiego napięcia.

W roku 2009 usunięto niektóre późniejsze przeróbki. 3-hektarowa posesja została przekształcona w ogólnodostępny park. 31 sierpnia 2009 roku, w ramach ogólnopolskich wydarzeń upamiętniających 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej, zaprezentowano system iluminacji oświetlenia wieży kilkoma tysiącami diod LED. Od czerwca 2010 roku w parku działa również darmowy hotspot, a wkrótce na stronie Urzędu Miejskiego w Gliwicach będą dostępne widoki z kamery umieszczonej na wieży.

Na wieży zainstalowanych jest około 50 różnych anten (telefonii komórkowej, Centrum Ratownictwa w Gliwicach, radio-taxi, Radio CCM itp.), dzięki czemu zdobywane są środki na utrzymanie i konserwację wieży.

Radiostacja w filmie

  • Der Fall Gleiwitz, reż. Gerhard Klein, DEFA Berlin 1961. Czarno-biały film NRD-owski, wyświetlany w Polsce pod tytułem Tu radio Gliwice. W wersji niemieckiej i angielskiej (Gleiwitz Case) film dostępny na płycie DVD.
  • Operacja Himmler, reż. Zbigniew Chmielewski, 1979. Polski telewizyjny dokument fabularyzowany. 80 min., kolor.
  • Cień Radiostacji, reż. Krzysztof Magowski, 2003. Polski 45-minutowy reportaż telewizyjny, wyświetlany również w kinach.

Zobacz też

  • Lista najwyższych konstrukcji w Polsce

Шаблон:Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Wymienione w następujących kategoriach:
Zostaw komentarz
Wskazówki i porady
Zorganizowane przez:
Na Przygode.pl
26 july 2015
view form radio station, some more photos of radio station in Gliwice you can find here:
Artur Gunia
1 july 2015
One of the most important place in 20th century history. Here began the second world war!
total
8 kwiecień 2012
Looks good :)
Pokaż więcej komentarzy
foursquare.com
6.8/10
995 osoby zostały tutaj
Mapa
Radiostacja gliwicka, Gliwice, Polska Wskazówki

Gliwice Radio Tower na Foursquare

Radiostacja gliwicka na Facebook

Hotel Diament Plaza Gliwice

rozpoczynając $75

Hotel Diament Economy Gliwice

rozpoczynając $63

Qubus Hotel Gliwice

rozpoczynając $99

Hotel Trzy Swiaty Spa & Wellness Rajska WySpa

rozpoczynając $61

Hotel Diament Zabrze

rozpoczynając $61

ibis Katowice Zabrze

rozpoczynając $48

Polecamy zabytki w pobliżu

Widzieć wszystko Widzieć wszystko
Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Kościół św. Józefa w Zabrzu

Kościół Świętego Józefa – polski rzymskokatolicki kościół parafialny

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Górnośląski Park Etnograficzny

Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie – skansen znaj

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Śląskie Wesołe Miasteczko

Śląskie Wesołe Miasteczko – największe wesołe miasteczko w Polsce

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Śląski Ogród Zoologiczny

Śląski Ogród Zoologiczny jest położony na terenie Wojewódzkiego Parku

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Pałac Goldsteinów

Pałac Goldsteinów (czasami nazywany Pałacem Przemysłowców lub Will

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
SLR Bytków

SLR (Stacja Linii Radiowych) Bytków - Wieża RTV o wysokości 110 m zl

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Kościół św. Michała Archanioła w Katowicach

Kościół św. Michała Archanioła w Katowicach najstarsza budowla sakra

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Wieża spadochronowa w Katowicach

Wieża spadochronowa w Katowicach – 35-metrowa stalowa wieża spa

Podobne atrakcje turystyczne

Widzieć wszystko Widzieć wszystko
Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Asansör

Asansör (Turkish for 'elevator', derived from the French word

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Gulou and Zhonglou (Beijing)

Gǔlóu (鼓楼), the drum tower of Beijing, is situated at the north

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Wieża Eiffla

Wieża Eiffla (fr. Tour Eiffel, wym. tuʀ ɛfɛl) – najbardziej znany

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Wasserturm Luzern

卢塞恩水塔(Wasserturm)位于瑞士卢塞恩卡贝尔桥的中间,曾是该市中世纪城墙的一部分,现在是该市的地标。

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Kärnan

Kärnan (Swedish pronunciation: ]; Danish: Kernen, both literally

Zobacz wszystkie podobne miejsca