Timbuktu w Timbuktu

Timbuktu (songhaj: Tumbutu, fr. Tombouctou) – miasto w Mali, nad rzeką Niger, założone prawdopodobnie na przełomie XI i XII wieku, zamieszkiwane przez 35 900 osób (2004). Jest stolicą regionu Timbuktu, jednego z siedmiu regionów administracyjnych Mali.

Zobacz też

Przez wieki Timbuktu stanowiło centrum intensywnej wymiany handlowej między Czarną Afryką a berberyjską i islamską Afryką Północną, a za jej pośrednictwem także z Europą. Ze względu na względną niedostępność miasta, upowszechnił się na poły mityczny obraz Timbuktu jako odległego i egzotycznego miejsca.

Eric00000007 @ WikiCommons

Timbuktu zostało założone jako sezonowa osada przez nomadyczny lud Tuaregów. Dzięki swemu korzystnemu położeniu na transsaharyjskich szlakach osada szybko się wzbogaciła. Przedmiotem handlu było złoto, kość słoniowa, niewolnicy, sól i inne towary. Timbuktu stanowiło główne miasto kilku średniowiecznych afrykańskich państw: Ghana, Mali i Songhaj. Jego złoty wiek przypada na XVI stulecie. Wówczas to legendy o bogactwach tego miasta zachęciły Europejczyków do odkrycia tej części Afryki. I to właśnie pojawienie się europejskich podróżników i handlarzy przyczyniło się do upadku miasta. Handel drogą morską stanowił o wiele lepszą alternatywę niż wędrówka przez Saharę – największą pustynię świata. Upadek pogłębił jeszcze najazd w 1591 Morysków, najemników na usługach sułtana Maroko. Przybywający ponownie w XIX w. podróżnicy z Europy mogli zobaczyć tylko niewielką wioskę z domami pobudowanymi z gliny.

In the mosk 2 — vitke @ Flickr

W zbiorach prywatnych i publicznych bibliotek Timbuktu znajduje się 150 000 manuskryptów. Niektóre z nich pochodzą z XIII wieku. Naukowcy uważają, że pod piaskami Sahary spoczywają kolejne tysiące pism. Teksty te świadczą zarówno o bogactwie literackim, jak i naukowym regionu. Znajdują się wśród nich zarówno podręczniki do matematyki i astronomii oraz pisma traktujące o życiu społecznym i gospodarczym w Timbuktu podczas Złotego Wieku. Wówczas było ono centrum akademickim, na którego uczelnię, Sankore, uczęszczało 25 000 studentów.

RPA rozpoczęło inicjatywę o nazwie "Operation Timbuktu", w ramach którego buduje nową bibliotekę dla Instytutu Ahmeda Baby. W ratowaniu zbiorów pomagają też Stany Zjednoczone i Norwegia.