Whitney Museum of American Art – muzeum sztuk pięknych założone przez rzeźbiarkę i kolekcjonerkę Gertrude Vanderbilt Whitney i otwarte dla publiczności w 1931 roku jest prawdopodobnie najważniejszym muzeum poświęconym sztuce amerykańskiej i tworzącym ją artystom. Gromadzi dzieła XX-wiecznej i współczesnej sztuki amerykańskiej koncentrując się na pracach żyjących artystów.
Whitney Museum of American Art zawdzięcza swoje powstanie rzeźbiarce Gertrude Vanderbilt Whitney. Ponieważ na początku XX wieku debiutujący artyści mieli duże trudności z wystawianiem lub sprzedażą swoich prac na terenie Stanów Zjednoczonych, Whitney rozpoczęła skupowanie i wystawianie ich prac stając się tym samym wiodącym sponsorem sztuki amerykańskiej w okresie od 1907 roku aż do swojej śmierci w 1942 roku.
W 1914 roku Whitney założyła Whitney Studio przy Greenwich Village, gdzie organizowała wystawy prac żyjących artystów amerykańskich, których twórczość była ignorowana przez tradycyjne uczelnie. Do 1929 roku zgromadzali ponad 500 prac, które przekazała w darze dla Metropolitan Museum of Art. Gdy jej dar został odrzucony, założyła własne muzeum, poświęcone wyłącznie na sztuce i artystom Stanów Zjednoczonych. Whitney Museum of American Art zostało założone w 1930 roku a otwarte w 1931 roku w budynku położonym przy West Eighth Street i Greenwich Village.
W 1954 roku muzeum przeniosło się do nowej siedziby przy West 54th Street. Z powodu rosnących zbiorów muzeum w 1963 roku nabyło działkę przy Madison Avenue i 75th Street. Działka ta należała do dewelopera i kolekcjonera sztuki Iana Woodnera i była zabudowana starymi kamienicami, które wyburzono pod planowany budynek muzeum. Budynek, zaprojektowany przez Marcela Breuera otwarto w 1966 roku. Jego nowoczesna, granitowa bryła wzbudziła liczne kontrowersje. Krytyk sztuki i autorka dziel o architekturze Ada Louise Huxtable określiła go jako „zwalisty, zapadnięty, ponury i styksowy”.
Whitney Museum ma swoje filie w innych rejonach Nowego Jorku i okolicach: w Equitable Center przy Seventh Avenue i 52nd Street, przy Champion International Corporation w Stamford, w stanie Connecticut i przy Park Avenue i 42nd Street.
W 2015 roku Whitney Museum przeprowadzi się do nowej siedziby na terenie Meatpacking District, gdzie do jego dyspozycji będzie ok. 4 500 m² powierzchni wystawowej wewnętrznej i ok. 1170 m² powierzchni zewnętrznej.
W chwili otwarcia muzeum w 1931 roku jego zbiory obejmowały około 600 prac pochodzących z prywatnej kolekcji Whitney, wśród których były obrazy takich artystów jak: Thomas Hart Benton, George Bellows, Stuart Davis, Edward Hopper, Maurice Brazil Prendergast i John French Sloan. W 1948 roku Muzeum zaczęła przyjmować prezenty z innych źródeł. Liczba eksponatów wzrosła do około 1 300 w 1954 roku, gdy otwarto drugi budynek Muzeum i do około 2 000 wraz z otwarciem budynku Breuera w 1966 roku.
w 1970 roku Whitney Museum otrzymało prace i materiały z majątku Edwarda Hoppera, przekazane w darze przez wdowę po nim, Josephine, stanowiące największy dar w historii Muzeum. Składa się nań około 2 000 obrazów olejnych, akwarel, rysunków i grafik Hoppera. W 1976 roku Whitney Museum otrzymało kolejny dar, Lawrence H. Bloedel Bequest. W jego skład wchodziły dzieła takich artystów jak Milton Avery, Charles Demuth, Georgia O’Keeffe, Larry Rivers i Charles Sheeler. W 1979 roku Henry M. i Mary Ann Reed przekazali na rzecz Muzeum prace Morgana Russella (w tym jego obrazy, rysunki, notatki i korespondencję), a Felicia Meyer Marsh, wdowa po Reginaldzie Marshu podarowała ponad 850 jego obrazów, studiów olejnych, rysunków i szkiców, dzięki czemu Whitney Muzeum stało się właścicielem najbardziej znaczącego zbioru prac tego artysty.
W 1980 roku Muzeum otrzymało darowiznę około 90 dzieł takich artystów jak Alexander Calder, Arshile Gorky, Marsden Hartley, Edward Hopper, Louise Nevelson, Georgia O’Keeffe, Maurice Brazil Prendergast, Robert Rauschenberg i John French Sloan. W latach 90. Muzeum zakupiło prace Agnes Martin, Geralda Murphy’ego, Jaspera Johnsa oraz kolekcję rysunków Claesa Oldenburga i jego małżonki, Coosje van Bruggen. W 2002 roku Muzeum otrzymało w darze 86 dzieł powojennej sztuki amerykańskiej, stworzonych przez takich artystów, jak Jackson Pollock, Helen Frankenthaler, Jasper Johns, Franz Kline, Ellsworth Kelly, Roy Lichtenstein i Andy Warhol.
Dziś kolekcja stała Whitney Museum obejmuje około 19 000 obrazów, rzeźb, grafik, rysunków i fotografii reprezentujących ponad 2 900 artystów. Ponadto muzealna biblioteka, Frances Mulhall Achilles Library posiada w swoich zbiorach 50 000 książek i katalogów wystawowych oraz ponad 500 periodyków dotyczących sztuki amerykańskiej.