Zamek w Kieżmarku

Zamek w Kieżmarku – zespół zamkowy usytuowany w mieście Kieżmark na Spiszu, w północnej Słowacji. Należy do kategorii tzw. zamków miejskich, sytuowanych na terenach miast, połączonych z nimi murami w jeden system obronny i mających w znaczący sposób podnosić obronność tych ośrodków miejskich. W przypadku Kieżmarku jednak to właściciele zamku przez długie lata należeli do największych wrogów miasta, które chcieli pozbawić lukratywnych przywilejów wolnego miasta królewskiego i zepchnąć do rangi miasta prywatnego.

Początki dziejów kieżmarskiego zamku wiążą się z węgierskim rodem Zápolyów, którzy w XV w. stali się właścicielami dawnej osady skupionej wokół kościoła św. Elżbiety w widłach Popradu i Ľubicy. Prace budowlane rozpoczęły się w 1465 r., kiedy Emeryk Zápolya został żupanem Spisza. Jako pierwsza – jeszcze w tym samym roku – powstała wieża bramna. W następnych latach wzniesiono mury obronne, które połączono z istniejącymi już wówczas murami miejskimi. W ten sposób zamek uzyskał w przybliżeniu swój obecny kształt na rzucie nieregularnej elipsy. Wewnątrz, wzdłuż murów obronnych, powstały budowle mieszkalne i gospodarcze, w tym gotycki pałac. Do ich budowy użyto m.in. materiałów z rozebranego wówczas kościoła św. Elżbiety. System fortyfikacji został uzupełniony wieżą obronną po stronie północno-zachodniej, w której obecnie znajduje się kaplica.

W 1528 r. w posiadanie zamku weszła rodzina Łaskich. Stąd właśnie w 1565 r. Beata z Kościeleckich Łaska, majętna wdowa po księciu Ostrogskim, a wówczas żona Olbrachta Łaskiego, pana na Kieżmarku z nadania króla Jana Zápolyi, podjęła pierwszą znaną w historii wycieczkę turystyczną w Tatry, podczas której dotarła w głąb Doliny Kieżmarskiej (z pewnością nie dalej jak do Zielonego Stawu Kieżmarskiego). I w tymże zamku była później więziona przez męża, który (młodszy od niej o 21 lat!) w tym czasie przepuszczał w hulankach po Europie jej wiano.

Drogą różnych transakcji zastawów i zakupów zamek (a później i miasto) dostał się w 1579 r. do rąk rodziny Thökölych. Jej cztery generacje miały siedzibę na zamku, a spory między miastem a Thökölymi doszły do takiego poziomu, że na porządku dziennym były uliczne burdy, wzajemne napaści i akty zemsty. Ród Thökölych był odwiecznym wrogiem Habsburgów, a Imre Thököly, przywódca wielkiego antyhabsburskiego powstania kuruców wybuchłego w roku 1672 dodatkowo sprzymierzył się z Turcją w walce z cesarstwem. Kiedy więc Turcy ponieśli klęskę pod Wiedniem w 1683 r. cesarz Leopold I skonfiskował wszystkie węgierskie majątki Thökölyego i dlatego nie zachowało się praktycznie nic z pierwotnego wyposażenia zamku.

Za panowania pierwszych Thökölych gotycki, obronny zamek gruntownie przebudowano w bogatą, renesansową siedzibę możnowładczą. Na murach obronnych pojawiły się attyki oraz sgraffitowe ozdoby. Około 1628 r. przebudowie uległo skrzydło północno-wschodnie pałacu, w którym zmieniono dyspozycję pomieszczeń, przebudowano drzwi i okna, a wnętrza ozdobiono malowidłami ściennymi. Przebudowana została też wieża bramna, w której urządzono jadalnię i salon. Na południe od niej wzniesiono przy murze obronnym czworokątną budowlę mieszkalną. W latach 1657-1658 przebudowano dawną wieżę obronną na kaplicę, utrzymaną już w stylu barokowym. Sprowadzeni w tym czasie z Italii rzemieślnicy udekorowali wnętrza zamku, a zwłaszcza kaplicy, bogatymi sztukateriami. Prawdopodobnie z ich udziałem powstały pyszne stajnie końskie na wschód od pałacu, gdzie w latach 70. XX w. odnaleziono na fasadzie iluzjonistyczne sgraffito.

Ostatnim właścicielem zamku był Ferdynand Rüber, od którego w 1702 r. odkupiło go miasto. Po przejściu zamku w posiadanie miasta jego pomieszczenia wykorzystywano jako spichlerz, później umieszczono w nim koszary, a następnie różne manufaktury i warsztaty. Pozbawiony kompleksowego nadzoru zamek niszczał, kilkakrotnie różne jego części były niszczone przez pożary. Już w II połowie XIX w. pojawiły się pomysły wykorzystania go na cele muzealne, jednak dopiero po częściowym remoncie głównej wieży w 1931 r. otwarto w niej pierwszą ekspozycję muzealną.

W latach 1962-1985 prowadzono na zamku rozległe prace archeologiczne, połączone z jego gruntowną konserwacją. Obecnie cały obiekt (oprócz piwnic) służy celom muzealnym. Umieszczona w nim ekspozycja prezentuje rozwój Kieżmarku od jego powstania do lat 30. XX w. na tle dziejów władających nim rodów.

Bibliografia

  • Puškár Imrich: Urbanistický vývoj mesta Kežmarok, w: „Pamiatky. Príroda”, nr 2/1979, s. 11-13;
  • Puškárova Blanka K.: Mestská pamiatková rezervácia Kežmarok, w: „Pamiatky. Príroda”, nr 2/1979, s. 6-10;
  • O zamku na oficjalnej stronie miasta Kieżmark
Wymienione w następujących kategoriach:
Zostaw komentarz
Wskazówki i porady
Zorganizowane przez:
Marek Rattaj
8 july 2018
I was there during ELRO (European folks handcrafts festival). Really nice show and lots to see
Pokaż więcej komentarzy
foursquare.com
7.8/10
2 300 osoby zostały tutaj
Mapa
Hradné námestie 64/42, 060 01 Kežmarok, Słowacja Wskazówki
Fri 10:00 AM–9:00 PM
Sat 10:00 AM–8:00 PM
Sun 9:00 AM–4:00 PM
Mon 11:00 AM–5:00 PM
Tue 9:00 AM–5:00 PM
Wed 9:00 AM–1:00 PM

Kežmarský hrad na Foursquare

Zamek w Kieżmarku na Facebook

Boutique Hotel Hviezdoslav

rozpoczynając $76

Tatragolf Mountain Resort

rozpoczynając $65

Hotel International

rozpoczynając $95

Kontakt Wellness Hotel

rozpoczynając $103

Horizont Resort

rozpoczynając $154

Penzion Tatras

rozpoczynając $42

Polecamy zabytki w pobliżu

Widzieć wszystko Widzieć wszystko
Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Kościół artykularny w Kieżmarku

Kościół artykularny w Kieżmarku (kościół św. Trójcy) – drewniana

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Jaskinia Bielska

Jaskinia Bielska (słow. Belianska jaskyňa) – narodowy pomnik prz

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Obserwatorium Skalnaté Pleso

Observatórium Skalnaté pleso (Skalnaté Pleso Observatory) is an as

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Gerlach

Gerlach lub Gierlach, rzadziej Garłuch (słow. Gerlachovský štít, Gerl

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Park Narodowy Słowacki Raj

Park Narodowy Słowacki Raj (słow. Národný park Slovenský raj) – park n

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Czarny Staw pod Rysami

Czarny Staw pod Rysami, nazywany także Czarnym Stawem nad Morskim

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Morskie Oko

Morskie Oko (słow. Morské oko) – największe i najbardziej znane jezi

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Szczyrbskie Jezioro (jezioro)

Szczyrbskie Jezioro (słow. Štrbské pleso, niem. Tschirmer See, wę

Podobne atrakcje turystyczne

Widzieć wszystko Widzieć wszystko
Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Neuschwanstein

Neuschwanstein, Nowy Łabędzi Kamień, XIX-wieczny zamek ne

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Tower of London

Tower of London czasem nazywana Londyńska Tower oficjalna nazwa

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Zamek Gruyères

Zamek Gruyères – zamek znajdujący się w miejscowości Gruyères, w alpe

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Zamek Świętego Anioła

Mauzoleum Hadriana, Zamek św. Anioła (wł. Castel Sant'Angelo) – grob

Dodaj do listy życzeń
Byłem tu
Odwiedził
Castello Scaligero (Sirmione)

Замок Скалігерів (італ. Castello Scaligero) —

Zobacz wszystkie podobne miejsca